Bài học khởi nghiệp: Yếu tố quan trọng nhất giúp startup thành công

Phân tích sự thành – bại của khoảng 200 công ty khởi nghiệp, Bill Gross đã phát hiện ra một bí mật về lý do giúp các startup thành công.

Bill Gross là nhà sáng lập, Chủ tịch và CEO Idealab – Vườn ươm doanh nghiệp tập trung vào những ý tưởng mới. Ông đã góp phần tạo ra GoTo.com – công ty tìm kiếm tài trợ đầu tiên. Ông cũng tạo ra Snap! – công cụ tìm kiếm cho phép người dùng xem trước các siêu liên kết.

Gross bắt đầu kinh doanh từ thời trung học, khi ông thành lập một công ty năng lượng mặt trời. Ở trường đại học, ông đã sáng chế một thiết kế loa phóng thanh mới. Sau khi tốt nghiệp, ông thành lập một công ty mà sau này đã được Lotus mua lại và phát triển thành một doanh nghiệp sản xuất phần mềm giáo dục. Hiện ông vẫn đang làm việc cho công ty này, phụ trách các bộ phận tự động hóa, phần mềm và năng lượng tái tạo.

Tập hợp dữ liệu, phân tích sự thành – bại của khoảng 200 công ty khởi nghiệp (một nửa trong trong số họ đã thành công, nửa còn lại thất bại hoàn toàn), Bill Gross đã phát hiện ra một bí mật – mà chính ông cũng phải ngạc nhiên – về lý do giúp các startup thành công. Bill Gross đã chia sẻ điều này trên TED, và dưới đây là nội dung lược dịch từ video clip bài nói chuyện của ông:

Tôi tin rằng startup chính là một trong những mô hình tốt nhất có thể thay đổi cả thế giới. Nếu bạn chọn ra một nhóm người, khuyến khích và sắp xếp họ vào một startup, bạn có thể mở ra nhiều tiềm năng con người theo cái cách mà trước đây chưa từng làm được, bạn có thể khiến họ đạt được đến vô vàn điều phi thường.

Thế nhưng nếu mô hình startup tuyệt vời đến vậy, tại sao lại có nhiều nhóm vẫn thất bại? Tôi muốn tìm câu trả lời cho câu hỏi đó.

20 năm trước, tôi thành lập Idealab, và trong vòng 12 năm qua chúng tôi lập ra hơn 100 công ty, đạt được nhiều thành công và cũng vướng phải nhiều thất bại lớn. Chúng tôi đã học được nhiều bài học từ những thất bại đó. Qua đó tôi lọc ra những yếu tố tôi cho rằng có ảnh hưởng lớn nhất đến sự thành công và thất bại của một công ty. Đó là:

Bill Gross là nhà sáng lập, Chủ tịch và CEO Idealab – Vườn ươm doanh nghiệp tập trung vào những ý tưởng mới.

Thứ nhất là “Ý tưởng” (Idea). Tôi đã từng nghĩ rằng ý tưởng là quan trọng nhất. Tôi đặt tên công ty của mình là Idealab vì tôi tôn thờ khoảnh khắc một ý tưởng loé lên trong tâm trí mình.

Thế nhưng sau đó tôi nghĩ đến “Nhóm làm việc” (Team), những người thực hiện, và khả năng thích ứng môi trường làm việc còn quan trọng hơn cả những ý tưởng. Tôi chưa từng tưởng tượng rằng sẽ có ngày mình trích dẫn lời của võ sĩ đấm bốc nổi tiếng Mike Tyson, rằng: “Ai cũng tự lên sẵn một kế hoạch của riêng mình cho đến khi họ bị đấm một phát vào mặt”. Và tôi nghĩ rằng điều đó cũng hoàn toàn đúng trong kinh doanh. Điều mà nhóm làm việc có thể đem lại chính là khả năng thích ứng khi bạn bị khách hàng “đấm vào mặt”. Khách hàng chính là thực tại. Vì thế mà tôi đã cho rằng chính nhóm làm việc mới là yếu tố quan trọng nhất.

Sau đó tôi suy nghĩ về “Mô hình kinh doanh” (Business Models). Công ty đã có đường hướng rõ ràng hay chưa? Có tạo được thu nhập từ khách hàng được không? Điều đó bắt đầu tiến lên vị trí đầu trong danh sách những yếu tố quan trọng nhất của tôi.

Tiếp đến là “Khoản đầu tư”. Đôi khi công ty bạn nhận được một khoản đầu tư lớn và có khi đó mới là điều quan trọng nhất.

Và sau cùng, tất nhiên là “Thời điểm” (Timing). Ý tưởng bạn đưa ra có là quá sớm hay không? Thế giới đã sẵn sàng cho ý tưởng mới đó chưa? Bạn có phải hướng dẫn họ hiểu về nó trước không? Thời điểm này là thích hợp nhất hay đã quá muộn và bạn đã có quá nhiều đối thủ cạnh tranh?

Tôi cố gắng tìm hiểu kỹ về 5 yếu tố trên trong nhiều công ty khác nhau. Tôi nghiên cứu tất cả 100 công ty của Idealab và 100 công ty khác không phải của Idealab, để đưa ra một kết luận mang tính khoa học cho vấn đề đặt ra.

Đầu tiên là những công ty Idealab. 5 công ty gồm citysearch, CarsDirect, GoTo, NETZERO, tickets.com đều trở thành những công ty tỷ đô. 5 công ty khác là Z.com, Insider Pages, myLife, Desktop Factory, và People Link – là những công ty chúng tôi đặt rất nhiều kỳ vọng nhưng đều thất bại.

Tôi thử chấm điểm những yếu tố kể trên cho từng công ty một. Đối với những công ty không phải của Idealab, tôi chọn ra những công ty thành công nhất như airbnb, Instagram, Uber, YouTube, và LinkedIn; những công ty thất bại là webvan, kozmo, pets.com, flooz, và friendster – vốn đã nhận được nguồn đầu tư rất cao.

Tôi muốn tìm yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến sự thành công và thất bại của tất cả những công ty trên, và kết quả thu được làm tôi rất ngạc nhiên: Yếu tố quan trọng nhất chính là việc chọn thời điểm.

“Chọn thời điểm” chiếm đến 42% trong việc quyết định thất bại hay thành công. “Đội nhóm” đứng thứ hai. “Ý tưởng”, khả năng phân loại ý tưởng, và ý tưởng ban đầu chỉ đứng thứ ba trong bảng xếp hạng. Điều này không có nghĩa là “Ý tưởng” không quan trọng, nhưng nó làm tôi rất ngạc nhiên vì ý tưởng không phải là yếu tố quan trọng nhất. 2 yếu tố “Mô hình kinh tế” và “Khoản đầu tư” đứng cuối cùng, cũng là điều khá dễ hiểu.

“Mô hình kinh doanh” không nhất thiết phải có ngay từ đầu, bạn có thể tạo dựng mô hình sau này khi khách hàng yêu cầu được hiểu rõ hơn về sản phẩm của bạn. Vốn đầu tư cũng vậy. Nếu ban đầu bạn chưa có vốn đầu tư nhưng sản phẩm của bạn có sức hút trên thị trường, đặc biệt là trong thời đại này, các khoản đầu tư lớn sẽ tự tìm đến bạn.

Tôi muốn chia sẻ với các bạn một vài ví dụ về mỗi yếu tố trên. Đối với trường hợp công ty đạt được thành công lớn như airbnb, nó đã bị bỏ qua bởi rất nhiều nhà đầu tư vì mọi người đều nghĩ rằng không ai sẽ cho một người lạ thuê một phần không gian trong nhà họ. Tất nhiên, điều đó đã được chứng minh ngược lại. Nhưng điều tạo nên thành công cho công ty này, bên cạnh mô hình kinh tế hiệu quả, ý tưởng tuyệt vời, và phương pháp thực hiện tốt, chính là sự lựa chọn thời điểm hợp lý của họ. Công ty được thành lập ngay vào thời điểm suy thoái kinh tế, khi mà mọi người đều rất cần thêm thu nhập, và điều đó khiến họ bỏ qua thành kiến về việc cho người lạ thuê nhà của họ.

Trường hợp của Uber cũng tương tự. Uber, với ý tưởng, mô hình kinh tế, và phương pháp thực hiện tuyệt vời, được thành lập tại thời điểm không thể hợp lý hơn khi mục tiêu hàng đầu của các tài xế là tìm kiếm thêm thu nhập.

Và, một trong những thất bại của chúng tôi là công ty giải trí trực tuyến Z.com. Chúng tôi hào hứng với ý tưởng này, thu hút được nhiều khoản đầu tư, có mô hình kinh tế hiệu quả, và còn kêu gọi được nhiều tài năng Hollywood tham gia vào công ty nữa. Thế nhưng hệ thống trực tuyến vào khoảng năm 1999-2000 còn kém hiệu quả, khiến việc xem video trên mạng trở nên khó khăn, và bạn cũng phải cài đặt thêm nhiều thứ trên ti vi. Vì thế công ty này bị dẹp bỏ vào năm 2003. Chỉ 2 năm sau, khi AdobeFlash xuất hiện, giải quyết các vấn đề liên quan đến việc cài đặt hệ thống trên vi tính, và hệ thống liên kết mạng tăng trưởng đến 50% tại Mỹ, YouTube ra mắt. YouTube thật ra còn chưa có một mô hình kinh tế lúc nó bắt đầu, nhưng việc chọn thời điểm lúc này để ra mắt quá tuyệt vời!

Nói tóm lại, phương pháp thực hiện chắc chắn là quan trọng, nhưng sự lựa chọn thời điểm hợp lý là yếu tố quan trọng hơn cả. Cách để bạn chọn thời điểm hợp lý chính là tìm hiểu xem khách hàng của mình đã thật sự sẵn sàng cho sản phẩm của bạn hay chưa. Hãy thành thật với chính bản thân mình, đừng cố chối bỏ bất cứ kết quả nào bạn nhận được chỉ bởi vì bạn muốn thúc đẩy ý tưởng mà bạn cho là tuyệt vời.

TAYLOR NGUYEN