MỘT SỐ ĐIỂM MỚI CỦA LUẬT DOANH NGHIỆP 2020 VÀ CÁC KHUYẾN NGHỊ ĐỂ HẠN CHẾ RỦI RO CHO DOANH NGHIỆP

Nguyễn Phương Thảo – Luật sư Sơ cấp
Công ty Luật TNHH DIMAC

Luật Doanh Nghiệp số 59/2020/QH14 được Quốc hội thông qua ngày 17/6/2020 (“LDN 2020”) sẽ thay thế cho Luật Doanh nghiệp số 68/2014/QH13 (“LDN 2014”) và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021. Theo đánh giá chung, LDN 2020 đã có nhiều quy định và thay đổi tiến bộ để cải thiện môi trường kinh doanh, cắt giảm một số thủ tục hành chính và bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật với sự điều chỉnh của các văn bản pháp luật khác.

Trong phạm vi của bài viết này, với hai (02) kỳ liên tiếp, chúng tôi thể hiện một số điểm mới nổi bật liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp và qua đó, đề xuất các khuyến nghị để doanh nghiệp quản lý rủi ro tốt hơn khi LDN 2020 được áp dụng trong thời gian tới.

1. Phân định trách nhiệm của NĐDTPL trong trường hợp doanh nghiệp có nhiều hơn một người đại diện theo pháp luật

Điều 12.2, LDN 2020 đã bổ sung thêm quy định: “Trường hợp việc phân chia quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật (“NĐDTPL”) chưa được quy định rõ trong Điều lệ công ty thì tất cả những NĐDTPL của công ty là đại diện đủ thẩm quyền của doanh nghiệp trước bên thứ ba; phải chịu trách nhiệm liên đới đối với thiệt hại gây ra cho doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan”.

Quy định mới này đã đặt ra yêu cầu cho doanh nghiệp phải phân chia quyền, nghĩa vụ của từng NĐDTPL rõ ràng và cụ thể nhất trong Điều lệ, một tài liệu mà trước đây thường chỉ được xem là tài liệu phải nộp khi xin Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp nên thường không được xem xét kỹ bởi những người sáng lập, cổ đông hay thành viên góp vốn. Chúng tôi nhận thấy quy định này đặt ra một thách thức khá lớn đối với vấn đề quản trị nội bộ doanh nghiệp trong việc hoạch định nhiệm vụ quản lý và đặt ra phạm vi phân quyền cụ thể của từng NĐDTPL trong Điều lệ nhưng vẫn bảo đảm quyền, nghĩa vụ của từng người, sao cho phù hợp với quyền và nghĩa vụ theo chức danh mà người đại diện đó nắm giữ.
Từ quy định này, xem xét các rủi ro có thể xảy ra cho những NĐDTPL và tránh các vấn đề tranh chấp trong doanh nghiệp, chúng tôi có những khuyến nghị dưới đây:

(i) Trường hợp doanh nghiệp có nhiều NĐDTPL thì khi soạn thảo, sửa đổi Điều lệ, những người soạn thảo cần lưu ý phân quyền càng cụ thể của từng NĐDTPL trong Điều lệ càng tốt. Nếu cần chi tiết, người soạn có thể dẫn chiếu trong Điều lệ đến các văn bản, chính sách nội bộ để quy định quyền và nghĩa vụ của từng NĐDTPL theo chức danh mà người đó nắm giữ hợp lệ của doanh nghiệp tại từng thời điểm;
(ii) Cần có cơ chế giải quyết khi dù Điều lệ công ty đã quy định phạm vi trách nhiệm đã quy định cho từng NĐDTPL nhưng những NĐDTPL này có ý kiến/quyết định không thống nhất thì sẽ cần lấy ý kiến của chủ sở hữu, hội đồng thành viên hay hội đồng quản trị để quyết định vấn đề của doanh nghiệp trong trường hợp này; và
(iii) Cho vấn đề khi một NĐDTPL quyết định vấn đề của doanh nghiệp và tất cả những NĐDTPL khác phải liên đới chịu trách nhiệm đối với thiệt hại xảy ra cho doanh nghiệp thì trong Điều lệ cũng cần quy định về việc miễn trách nhiệm cho những NĐDTPL nếu họ không thực hiện hành vi gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Điều này có thể không hoàn toàn bảo vệ được những NĐDTPL liên quan nhưng cũng tạo vị thế pháp lý mạnh hơn cho họ khi giải quyết với NĐDTPL gây ra thiệt hại.

2. Quy định việc sử dụng dấu trong giao dịch của doanh nghiệp

LDN 2020 đã bỏ quy định “trước khi sử dụng, doanh nghiệp có nghĩa vụ thông báo mẫu con dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh để đăng tải công khai trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp”; và cho phép doanh nghiệp sử dụng dấu dưới hình thức chữ ký số theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.

Chúng tôi đánh giá quy định này đã giúp cắt giảm rất nhiều thời gian và chi phí cho thủ tục đăng tải thông báo mẫu dấu trước khi sử dụng mẫu dấu của doanh nghiệp so với quy định của LDN 2014. Theo đó, quy định này đã nâng cao quyền quyết định sử dụng mẫu dấu cho doanh nghiệp. Tuy vậy, mặc dù trao quyền quyết định sử dụng con dấu cho doanh nghiệp nhưng việc sử dụng con dấu vẫn xem là hình thức bắt buộc trong các văn bản hành chính. Trên thực tế, doanh nghiệp vẫn có thể phải duy trì con dấu vật lý để sử dụng trong các giao dịch mà pháp luật có yêu cầu.

Ở đây, khi doanh nghiệp (i) không còn nghĩa vụ phải thông báo mẫu con dấu trước khi sử dụng; và (ii) có thể được sử dụng con dấu dưới hình thức chữ ký số thì cũng đặt ra thách thức trong quản lý tính pháp lý đối với các tài liệu quan trọng của doanh nghiệp, tránh việc doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm khi các tài liệu này bị làm giả. Do vậy, chúng tôi khuyến nghị doanh nghiệp cần thực hiện (i) niêm yết thông báo mẫu chữ ký của người có thẩm quyền đại diện doanh nghiệp trong nội bộ; (ii) cần quy định cụ thể về việc quy trình phê duyệt các tài liệu, hợp đồng có giá trị lớn phải có chữ ký kiểm tra của các phòng ban chuyên môn; và (iii) quản lý cực kỳ chặt chẽ chữ ký số để nhằm hạn chế các tài liệu hay hợp đồng quan trọng của doanh nghiệp bị làm giả mạo.

Trên đây là hai (02) vấn đề doanh nghiệp cần lưu ý khi soạn thảo Điều lệ và quản lý, sử dụng con dấu trong doanh nghiệp, giúp tránh các rủi ro hay tranh chấp nội bộ phát sinh từ sự không rõ ràng trong các trách nhiệm, quyền hạn của các NĐDTPL, và giúp doanh nghiệp chỉ phải chịu trách nhiệm từ các văn bản do mình tạo lập được đóng dấu hợp pháp.

MỘT SỐ ĐIỂM MỚI CỦA LUẬT DOANH NGHIỆP 2020 VÀ CÁC KHUYẾN NGHỊ ĐỂ HẠN CHẾ RỦI RO CHO DOANH NGHIỆP (Kỳ 2)

Nguyễn Phương Thảo – Luật sư
Phạm Quốc Tuấn – Luật sư Trưởng
Công ty Luật TNHH DIMAC

Luật Doanh Nghiệp số 59/2020/QH14 được Quốc hội thông qua ngày 17/6/2020 (“LDN 2020”) sẽ thay thế cho Luật Doanh nghiệp số 68/2014/QH13 (“LDN 2014”) và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021. Theo đánh giá chung, LDN 2020 đã có nhiều quy định và thay đổi tiến bộ để cải thiện môi trường kinh doanh, cắt giảm một số thủ tục hành chính và bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật với sự điều chỉnh của các văn bản pháp luật khác.

Tiếp theo kỳ đầu tiên về những điểm mới trong vấn đề về phân định trách nhiệm của Người đại diện theo pháp luật (“NĐDTPL”) và việc sử dụng con dấu doanh nghiệp, chúng tôi phân tích thêm một số điểm mới nổi bật liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp và qua đó, đề xuất các khuyến nghị để doanh nghiệp quản lý rủi ro tốt hơn khi LDN 2020 đã bắt đầu có hiệu lực.

1. Thời điểm phát sinh quyền, nghĩa vụ của người nhận chuyển nhượng vốn góp

Theo Điều 53.2 của LDN 2014 và Điều 52.2 của LDN 2020, thành viên chuyển nhượng vẫn có các quyền và nghĩa vụ đối với công ty tương ứng với phần vốn góp cho đến khi thông tin về người nhận chuyển nhượng lại phần vốn của họ được ghi đầy đủ vào sổ đăng ký thành viên. Như vậy, quyền và nghĩa vụ của người nhận chuyển nhượng vốn góp chỉ có đầy đủ hiệu lực khi thông tin của người đó được ghi nhận vào Sổ Đăng ký Thành viên.

Từ quy định này, chúng tôi đánh giá rằng tương tự với quy định về quản lý sổ đăng ký cổ đông đối với công ty cổ phần, LDN 2020 đã trao cho doanh nghiệp quyền quản lý về danh sách thành viên và việc ghi nhận thời điểm góp vốn của mỗi thành viên góp vốn.

Xem xét quy định này từ thực tế, để hạn chế rủi ro cho các bên trong giao dịch chuyển nhượng phần vốn góp, chúng tôi đề xuất giải pháp cân bằng lợi ích cho bên mua và bên bán trong việc thanh toán và chuyển giao quyền, lợi ích trong các giao dịch chuyển nhượng vốn theo cách thức hai bên cần thỏa thuận theo hai (02) điểm chỉnh dưới đây:

(i) Tại thời điểm thông tin thành viên mới được ghi nhận vào Sổ Đăng ký thành viên thì tiền mua vốn góp phải được thanh toán hoặc đã chuyển vào tài khoản tạm khóa; và
(ii) Thành viên mới chỉ có đầy đủ quyền của thành viên khi thông tin được ghi nhận vào Sổ Đăng ký thành viên và Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

2. Thay đổi tỷ lệ cổ đông, nhóm cổ đông có quyền yêu cầu hủy bỏ nghị quyết Đại hội đồng cổ đông và khởi kiện đối với người quản lý doanh nghiệp xuống còn 5% và 1%

So với trước đây, đối với quyền yêu cầu hủy bỏ nghị quyết Đại hội đồng cổ đông và khởi kiện đối với người quản lý doanh nghiệp, quy định mới tại Điều 151 và Điều 166.1 của LDN 2020, có 2 sự thay đổi lớn, cụ thể (1) giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông, nhóm cổ đông xuống tương ứng từ 10% xuống còn 5% và 1%; và (2) không yêu cầu phải nắm giữ liên tục ít nhất 6 tháng nữa. Đây rõ ràng là quy định cải thiện để bảo vệ lợi ích của cổ đông thiểu sổ.

Tuy nhiên, quy định mới này có thể gây ra một số vấn đề khi các cổ đông, nhóm cổ đông có quyền lợi đối lập chủ động đưa người vào nắm giữ một số lượng cổ phần đủ có quyền khởi kiện yêu cầu hủy bỏ nghị quyết Đại hội đồng cổ đông hoặc khởi kiện người quản lý doanh nghiệp nhằm (i) gây tiêu cực cho việc kinh doanh của doanh nghiệp; (ii) làm mất uy tín và hình ảnh doanh nghiệp, ảnh hưởng tới việc kêu gọi đầu tư; (iii) làm hoang mang trong nội bộ; và (iv) cho mục đích lớn hơn là làm giảm giá trị cổ phiếu doanh nghiệp, dọn đường cho việc thâu tóm sau này.
Với tính chất linh hoạt trong việc huy động vốn thì việc kiểm soát việc chuyển nhượng cổ phần của các cổ đông không bán cho đối thủ cạnh tranh là việc gần như bất khả thi, đặc biệt với những công ty cổ phần đại chúng đã niêm yết. Theo đó, chúng tôi khuyến nghị doanh nghiệp là công ty cổ phần có nhiều cổ đông nên chú trọng các vấn đề sau:

(i) Bổ sung trong các tài liệu nội bộ của doanh nghiệp như Điều lệ, Thỏa thuận cổ đông, quy chế/quy tắc về lựa chọn nhà đầu tư và điều kiện chuyển nhượng, bán, phát hành cổ phần cho nhà đầu tư, trong đó nhà đầu tư cam kết không có những hành động gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi chung, vận hành, phát triển và chiến lược kinh doanh của công ty cùng các trách nhiệm nếu vi phạm;
(ii) Quy trình, thủ tục triệu tập họp và ra quyết định của Đại hội đồng cổ đông theo đúng Điều lệ và văn bản nội bộ, trong đó cần quy định nghiêm ngặt việc cử người đại diện cổ đông để tham gia vào cuộc họp Đại hội đồng cổ đông phải phù hợp với pháp luật;
(iii) Đề cử những người có tính cách, năng lực chuyên môn tốt và chuyên sâu vào thành viên Hội đồng quản trị và đảm nhận vị trí Giám đốc; và
(iv) Cần thiết phải có luật sư nội bộ hoặc Công ty luật chuyên nghiệp hỗ trợ hiệu quả các vấn đề về tuân thủ và quản trị doanh nghiệp.

3. Quyền của chủ nợ đối với doanh nghiệp bị hợp nhất, sáp nhập

Theo Điều 200.4 và Điều 201.2 của LDN 2020, sau khi công ty hợp nhất, sáp nhập hoàn thành việc đăng ký doanh nghiệp, công ty bị hợp nhất, bị sáp nhập chấm dứt tồn tại, công ty hợp nhất, nhận sáp nhập được hưởng quyền và lợi ích hợp pháp, chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ, các khoản nợ chưa thanh toán, hợp đồng lao động và các nghĩa vụ tài sản khác của các công ty bị hợp nhất hoặc bị sáp nhập. Công ty hợp nhất, công ty nhận sáp nhập đương nhiên kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của các công ty bị hợp nhất/sáp nhập theo thỏa thuận đã ký.

Theo các quy định mới này, các bên chỉ phải gửi thông báo về hợp đồng hợp nhất/sáp nhập cho chủ nợ mà không cần phải có sự đồng ý của chủ nợ đối với sự chuyển đổi loại hình doanh nghiệp dẫn đến thay đổi chủ thể bị nợ (chấm dứt hoạt động của công ty bị hợp nhất, bị sáp nhập). Điều này theo chúng tôi đã làm giảm quyền của chủ nợ vốn được quy định tại Điều 370 của Bộ luật Dân sự, cụ thể việc chuyển giao nghĩa vụ này phải được sự đồng ý của bên có quyền, ở đây là chủ nợ.

Để đảm bảo quyền lợi của chủ nợ trong các giao dịch hợp nhất và sáp nhập, chúng tôi khuyến nghị doanh nghiệp trong vai trò là chủ nợ nên rất lưu ý các vấn đề sau:

(i) Trong hợp đồng vay, chủ nợ cần quy định rõ ràng việc bên vay phải có được sự đồng ý của chủ nợ trước khi thực hiện việc hợp nhất, sáp nhập với doanh nghiệp khác; và

(ii) Trong trường hợp chấp nhận việc chuyển khoản nợ cho công ty hợp nhất/công ty nhận sáp nhập thì cần phải thẩm định kỹ năng lực tài chính của công ty hợp nhất và công ty nhận sáp nhập đó và cũng thực hiện biện pháp xử lý tài sản bảo đảm khi nhận thấy năng lực tài chính của các công ty sau chuyển đổi loại hình này có khả năng không thanh toán được các khoản nợ đến hạn.
Trên đây là ba (03) vấn đề quan trọng liên quan đến nguồn vốn, quản trị doanh nghiệp và quyền lợi của doanh nghiệp khi đóng vai trò là chủ nợ của các doanh nghiệp khác, nhằm giúp cho các doanh nghiệp có được những giải pháp hợp lý và hiệu quả để tránh các rủi ro trong quá trình hoạt động khi LDN 2020 đã bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/01/2021.

Cám ơn Quý Anh/Chị đã tham gia Chương trình CFOConnEx Gala Dinner. Như đã trao đổi, Văn phòng xin gửi file trình bày của Diễn giả, anh/chị vui lòng click vào link sau để tải về: https://drive.google.com/file/d/1x2BFlSUmyWVA3e68E5HAelPrmy-C0O7w/view?usp=sharing

Các hình ảnh sẽ được cập nhật trên Group/ Fanpage của CFO Vietnam. Nếu anh/chị cần thông tin gì thêm, vui lòng liên lạc với CFO nhé.

https://www.facebook.com/groups/cfovietnamclub

Trong năm 2020, mặc dù bối cảnh, tình hình đất nước và toàn cầu đặc biệt khó khăn, thu ngân sách nhà nước (NSNN) của ngành Thuế ước đạt trên 1.275 triệu tỷ đồng, vượt 1,7% so với dự toán (tương ứng mức vượt gần 21 nghìn tỷ đồng), vượt trên 172 nghìn tỷ đồng so với số ước thu đã báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 1.

Đến năm 2020 đã cơ bản hoàn thành Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2020 với nhiều kết quả tích cực. Hệ thống chính sách pháp luật về thuế đã được hoàn thiện theo hướng bao quát, phát triển nguồn thu, bảo đảm tính thống nhất, đơn giản, công bằng, hiệu quả, phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Hệ thống khai thuế điện tử đã được triển khai tại 63/63 tỉnh, thành phố và 100% Chi cục Thuế trên toàn quốc với 99,9% số doanh nghiệp khai, đăng ký nộp thuế điện tử, 95,5% số doanh nghiệp hoàn thuế điện tử; đã hoàn thành tích hợp 150 thủ tục thuế lên Cổng dịch vụ công Quốc gia vượt 161% kế hoạch đề ra.

Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành Thuế cũng còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục, Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu trong năm 2021 toàn ngành Thuế cần chủ động, tích cực quán triệt, tổ chức triển khai tốt, ngay từ đầu năm Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết của Trung ương, Quốc hội và Nghị quyết 01/NQ-CP, Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính phủ bằng những chương trình, kế hoạch công tác cụ thể, phù hợp với thực tế, có tính khả thi cao.

Hoàn thiện thể chế, chính sách về thuế

Trong đó, ngành Thuế cần tích cực triển khai các nhiệm vụ nhằm hoàn thành xây dựng chiến lược cải cách thuế cho giai đoạn 2021-2030. Tiếp tục tham mưu, hoàn thiện thể chế, chính sách về thuế và quản lý thuế đáp ứng yêu cầu của đổi mới và hội nhập, nhất là trong kỷ nguyên của cuộc cách mạng công nghệ 4.0. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện các chính sách (miễn, giảm thuế, giãn thuế) để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, người dân chịu ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19.

Xây dựng chính sách lấy người nộp thuế là trung tâm và là đối tượng phục vụ. Xây dựng chính sách phải chú trọng mở rộng cơ sở thuế, bao quát nguồn thu, tránh thất thu, thu sót, lưu ý các lĩnh vực để bảo vệ quyền đánh thuế của Việt Nam: chuyển nhượng vốn, cổ phần của doanh nghiệp kinh doanh ở Việt Nam nhưng thực hiện ngoài Việt Nam, loại hình kinh tế chia sẻ…. Phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ thu NSNN năm 2021.

Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế phát huy hơn nữa tinh thần trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và nhân dân, kiên quyết không để xảy ra tình trạng trì trệ, nhũng nhiễu trong thực thi nhiệm vụ, phải xây dựng được văn hóa, đội ngũ cán bộ “Liêm chính, chí công vô tư”, thực hiện tốt trách nhiệm nêu gương của Đảng viên, nhất là của người đứng đầu. Nâng cao chất lượng nhân lực Ngành Thuế, chú trọng tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ công chức, đảm bảo tuân thủ đúng pháp luật, quy định của Ngành khi thực thi công vụ. Thắt chặt kỷ luật kỷ cương, thực hiện nghiêm quy định về luân chuyển cán bộ, nhất là các vị trí dễ xảy ra tiêu cực, bảo đảm minh bạch, công khai, dân chủ; kiểm tra, xử lý nghiêm, đưa ra khỏi Ngành những cán bộ công chức hư hỏng, thoái hóa, biến chất.

Cải cách quản lý thuế

Phó Thủ tướng yêu cầu ngành Thuế tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, hiện đại hóa ngành Thuế theo hướng điện tử hóa, số hóa quản lý thuế, tập trung cải cách quản lý thuế, cắt giảm thủ tục hành chính thuế, mạnh dạn đề xuất các giải pháp đột phá, giảm thiểu những phiền hà, khó khăn, tạo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp và người dân.

Đồng thời, tập trung quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh và khu vực ngoài quốc doanh, lĩnh vực này còn tiềm ẩn nhiều rủi ro thất thu thuế, nhất là trong bối cảnh thanh toán tiền mặt còn lớn, chưa kiểm soát được nguồn tiền và thu nhập. Tiến tới thực hiện thu thuế điện tử đối với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thuế, tập trung thanh tra hoạt động chuyển giá, thương mại điện tử… Trong đó, tiến tới thanh tra, kiểm tra điện tử; đẩy mạnh công tác kê khai thuế điện tử, nộp thuế điện tử, hoàn thuế điện tử. Tổ chức đối thoại thường xuyên với người nộp thuế, gần gũi, đồng hành cùng cơ quan thông tấn, báo chí, tạo chuyển biến rõ nét trong việc chống thất thu góp phần ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, kinh doanh hàng giả; quản lý chặt chẽ việc xác định giá tính thuế; phát hiện và ngăn chặn các hành vi chuyển giá, trốn lậu thuế; tăng cường quản lý hoạt động của khu vực kinh tế phi chính thức.

Vũ Phương Nhi

TheLEADERTheo đánh giá của bà Đào Thị Thiên Hương, Phó tổng giám đốc EY-Parthenon, trong khi các doanh nghiệp trên thế giới đã bước vào giai đoạn tái định vị để tiến về phía trước thì nhiều doanh nghiệp Việt vẫn còn loay hoay trong bài toán thích ứng dù Việt Nam là một trong số ít quốc gia kiểm soát tốt dịch bệnh.

Bà Đào Thị Thiên Hương, Phó tổng giám đốc phụ trách tư vấn chiến lược EY Việt Nam

Với đại dịch Covid-19 nói riêng và các cuộc khủng hoảng nói chung, thường có 3 giai đoạn để các doanh nghiệp ứng phó.

Một là giai đoạn phản ứng nhanh, các doanh nghiệp Việt thường rất quyết liệt trong việc phản ứng với khủng hoảng. Bà Đào Thị Thiên Hương, Phó tổng giám đốc phụ trách tư vấn chiến lược EY Việt Nam (EY-Parthenon) cho biết, trong mạng lưới khách hàng của doanh nghiệp này, các công ty Việt Nam còn quyết liệt hơn so với công ty nước ngoài. Từ việc luân chuyển nhân sự, cắt giảm lương, cho nghỉ không lương, dừng hoặc trì hoãn các chi phí đầu tư không cần thiết được nhiều doanh nghiệp áp dụng.

Tuy nhiên theo quan sát của bà Hương, trong khi nhiều doanh nghiệp Việt vẫn đang loay hoay với giai đoạn một thì doanh nghiệp các nước đã chuyển dịch khá nhanh sang giai đoạn thứ hai và thứ ba của việc xử lý khủng hoảng, mặc dù Việt Nam là một trong số ít quốc gia kiểm soát tốt dịch bệnh từ sớm.

Giai đoạn thứ hai là xây dựng các kịch bản ứng phó và tạo giá trị trong ngắn hạn. Trong đó, các doanh nghiệp đánh giá lại danh mục đầu tư để phân bổ nguồn vốn phù hợp trong bối cảnh nguồn lực và thời gian ra quyết định có hạn nhằm đạt được hiệu quả tối ưu.

Bên cạnh đó là tối ưu hoá các khoản nợ. Theo bà Hương, nhiều doanh nghiệp Việt khi vay vốn ngân hàng để tài trợ cho một dự án thường giữ nguyên lãi suất suốt hành trình của dự án, thậm chí ngay cả khi đã gia hạn.

Trong khi đó bà Hương cho biết, lãi suất tín dụng phụ thuộc vào câu chuyện rủi ro của dự án. Khi cho vay, các ngân hàng sẽ định vị rủi ro của dự án, các rủi ro này sẽ thay đổi theo chu kỳ dự án. Cụ thể, nếu vay vốn ngân hàng tại thời điểm dự án đang chuẩn bị triển khai thì rủi ro cao hơn nên lãi suất sẽ cao hơn. Còn khi tòa nhà đã được hoàn thành và đưa vào vận hành thì rủi ro sẽ giảm đi, lãi suất cũng sẽ giảm. Mức lãi suất cho một dự án đã có dòng tiền phát sinh sẽ khác dự án chưa triển khai.

Giai đoạn thứ ba là tái định vị doanh nghiệp để mang lại những thay đổi mang tính cách mạng nhằm tiến về phía trước.

“Chúng tôi làm đề xuất tư vấn cho một số chuỗi bán lẻ nước ngoài tại Việt Nam thấy họ đã rục rịch làm tái định vị được mấy tháng rồi, họ chưa chốt nhưng cũng đã tìm đến các nhà tư vấn”, lãnh đạo EY-Parthenon nói trong chương trình Café quản trị tháng 11 do Hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam (VACD) phối hợp với EY Việt Nam tổ chức.

Bà Hương cho rằng, dưới sức ép cắt giảm chi phí, các doanh nghiệp lựa chọn phương án tinh gọn chuỗi cung ứng. Thay vì làm việc với nhiều nhà cung cấp cho một mặt hàng, doanh nghiệp giảm bớt xuống còn 1-2 nhà cung cấp tốt nhất để tối ưu hoạt động.

Một mặt, các chi phí phải cắt đi nhưng cũng có những chi phí mà doanh nghiệp phải chấp nhận nới ra. Khi thị trường thay đổi, khách hàng thay đổi thì doanh nghiệp phải thực hiện các chuyển dịch trong kinh doanh, tái định vị mô hình kinh doanh để tiến về phía trước.

Lãnh đạo EY-Parthenon cho biết, trong hành trình tiết giảm chi phí và tái định vị, một công cụ mà các doanh nghiệp đang quay ngược trở lại để áp dụng là “Zero-based budgeting” (lập dự toán từ đầu).

Thông thường, ban kế hoạch sẽ điều phối các phòng ban như bán hàng, vận hành, sản xuất để lên kế hoạch cho năm tới. Tuy nhiên, một thực trạng thường xảy ra là kế hoạch lại được lập dựa trên dữ liệu của quá khứ. Chẳng hạn “năm ngoái thế này năm sau phải tăng lên”, “năm ngoái thế này chắc năm nay cũng vậy”…

Tuy nhiên, nếu dùng công cụ Zero-based budgeting, doanh nghiệp không cần quan tâm đến các dữ liệu trong quá khứ. Mỗi một đồng được lên kế hoạch chi cho năm tới đều phải được giải trình và chứng minh tính hiệu quả. Việc doanh nghiệp làm kế hoạch ngân sách giờ đây cũng giống như startup lại từ đầu.

Nghiên cứu của EY từ các cuộc khủng hoảng cho thấy, khủng hoảng đem lại cả cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp trên toàn cầu.

Nhiều doanh nghiệp vốn đang hoạt động tốt trước khủng hoảng nhưng lại suy yếu sau khủng hoảng. Như General Motor và General Electric dù sở hữu quy mô lớn và thương hiệu lâu năm nhưng lại đối mặt với nhiều vấn đề tài chính. Do đó các công ty thuộc nhóm này dần đánh mất vị thế cạnh tranh, tạo điều kiện cho các công ty đối thủ tận dụng cơ hội để vượt lên trong cạnh tranh hoặc thâu tóm.

“Hoạt động đang tốt chuyển thành xấu sau khủng hoảng vì lĩnh vực hoạt động còn chập chờn, có phục hồi cũng mất thời gian, tỷ lệ nợ quá cao, lãi chồng lãi, không thể vay tiếp để phát triển và tăng trưởng. Một mặt không đủ nguồn lực để đầu tư tiếp, một mặt phải gánh nợ trên lưng. Công cuộc chắt bóp và tiết kiệm thông thường không tạo phát triển trong dài hạn”, bà Hương nói.

Một số doanh nghiệp vốn dĩ hoạt động không tốt nhưng biết cách xoay chuyển tình thế nên tìm được cơ hội phát triển sau khủng hoảng. Tiêu biểu phải kể đến là Telsa. Các số liệu và chỉ tiêu tài chính khả quan đã đem lại cơ hội vượt lên trên các đối thủ thông qua đầu tư và mua bán, sáp nhập. Hãng này cũng mạnh dạn đầu tư, đi cùng với việc xây dựng đội ngũ quản lý giàu kinh nghiệm và năng lực.

Có những doanh nghiệp đang hoạt động tốt nhưng nhờ tận dụng lợi thế nên vẫn vững vàng vượt qua khủng hoảng và phát triển sau đó. Netflix là một minh chứng. Hãng này cho đẩy mạnh đầu tư ngay cả trong khủng hoảng và có nhiều cơ hội để phát triển mạnh mẽ mơn.

Nhiều công ty hoạt động kém trước khủng hoảng nhưng không linh hoạt cộng với sự yếu kém của mình nên ngày càng đi xuống như Boeing, thậm chí là phải nộp đơn bảo hộ phá sản như Neiman Marcus. Ngành kinh doanh đang bão hoà, đi kèm với các chỉ số tài chính của công ty không ổn định là những vấn đề lớn.

Từ bốn nhóm này, lãnh đạo EY-Parthenon cho rằng, các công ty có tiềm lực, bảng cân đối tài sản tốt và mạnh dạn mua bán và sáp nhập sẽ có cơ hội tăng trưởng quy mô và nâng cao hiệu quả trong tương lai. Vì vậy, những công ty đang có bảng cân đối tài sản chưa mạnh thì nên cân nhắc cơ cấu lại danh mục đầu tư, thoái vốn ở một số khoản đầu tư để cải thiện bảng cân đối tài sản và có tiềm lực mở rộng.

“Có những người xây dựng được công trình đến nay vận hành đã 15-20 năm vẫn còn nhớ những ngày phải bò lổm ngổm trên sườn núi để giám sát công trình thời mới khởi nghiệp, yêu công trình như đứa con nên không nỡ cắt bỏ. Nhưng nếu vì tình yêu mà tiếc không bán đi thì phải gánh trên vai một áp lực kéo doanh nghiệp ngày càng đi xuống”, bà Hương nói.

Theo Quỳnh Chi, TheLeader

CFO Vietnam Year End Party – đã diễn ra vào ngày 20/01/2021 tại Tàu Bến Nghé, CFO Việt Nam đã tổ chức buổi Gặp mặt Tất niên Canh Tý 2020 và Chia sẻ Những lưu ý Quan trọng cho kỳ Quyết toán thuế 2020

Buổi Giao lưu chia sẻ tất niên đã diễn ra trong không khí vui vẻ đầm ấm, bên cạnh việc duy trì việc gặp gỡ giao lưu thắt chặt tình đoàn kết, buổi gặp mặt cũng là dịp để các Thành viên cùng trao đổi những kinh nghiệm trong việc Quyết toán Thuế 2020.

Trải qua chặng đường hơn 12 năm hoạt động của CFO Việt Nam với những thành tựu đáng tự hào, qua đó Ban lãnh đạo cũng đã dành sự tri ân trân trọng đến Anh /Chi đã có những đóng góp tích cực vào sự phát triển của Câu lạc bộ.

Buổi Buổi Giao lưu chia sẻ đã mang đến cho các Thành viên một khoảng thời gian thực sự thư giãn.