Công nghệ đang “giết chết” khả năng tập trung của con người

Ngày nay khi mà sự tập trung trở thành một thứ gì đó khó níu giữ chúng ta mới nhận ra rằng công nghệ đang ảnh hưởng ra sao tới mỗi con người, không có sự tập trung, sẽ chẳng có thứ gì được hoàn thiện đúng mức.  

“Tiền không phải là điều quan trọng nhất”

Đến một lúc nào đó, hầu hết chúng ta đều nhận ra rằng tiền chỉ là một công cụ, chứ không phải mục đích. Nó tạo ra các cơ hội, nhưng mang lại lợi ích giảm dần. Trên thực tế, mối liên hệ mạnh mẽ nhất giữa tiền bạc và hạnh phúc chính là khả năng mua cho bạn thời gian nhờ vào các tiện nghi.

Thời gian là hữu hạn, và thường ta nghĩ rằng càng có nhiều thời gian thì càng có nhiều cơ hội để trải nghiệm niềm vui và sự thỏa mãn. Nhưng liệu thời gian có phải là yếu tố mang lại giá trị cốt lõi cho cuộc sống?

Thực ra không phải vậy. Thứ tài sản quan trọng nhất trong cuộc đời không phải là thời gian, mà là sự tập trung. Chất lượng của các trải nghiệm trong cuộc sống không phụ thuộc vào số giờ trong ngày, mà là thời gian bạn có được sử dụng ra sao.

Thế giới được thiết kế và vận hành để chống lại bạn

Một trong những vấn đề lớn nhất của thế hệ chúng ta là mặc dù khả năng quản lý sự tập trung của mỗi người đang ngày càng trở nên quý giá thì thế giới quanh ta lại được thiết kế để cướp đi sự tập trung càng nhiều càng tốt.

Internet và các công ty công nghệ là một minh chứng rõ nét. Tất nhiên không khó để thấy rằng tác động của những phát kiến này có nhiều điểm tích cực. Nhưng nói thế không có nghĩa là mọi sự đều tốt đẹp. Tình trạng nghiện smartphone là thật, stress do công nghệ gây ra cũng là thật.

Các công ty như Google và Facebook không chỉ tạo ra các sản phẩm, họ đang tạo ra các hệ sinh thái. Và cách hiệu quả nhất để kiếm tiền từ một hệ sinh thái xuất phát từ sự gắn kết, và các tính năng được họ thiết kế để đảm bảo rằng chúng ta từ bỏ tối đa sự tập trung của mình.

Năm ngoái, Tristan Harris, một cựu nhân viên của Google, đã chia sẻ về việc các nhà thiết kế tạo ra các tính năng như thế nào để khai thác động lực tinh thần của chúng ta. Họ tìm các điểm mù trong nhận thức, và sử dụng chúng để tác động đến hành vi của chúng ta một cách vô hình. Mọi thông báo, email mà bạn nhận được, mọi website mà bạn truy cập đều được tạo ra để đảm bảo rằng bạn tối đa hóa thời gian gắn kết với sản phẩm của họ.

Ngày nay, hơn bao giờ hết, chúng ta cần lấy lại sự tập trung của mình. Rất may điều đó không phải là quá khó. Dưới đây là 3 phương pháp giúp bạn cải thiện chất lượng cuộc sống của chính mình, để không phải sa đà vào sự cám dỗ của các màn hình và những thứ đồ chơi công nghệ khác.

1. Thiền định

Ngồi thiền nhìn qua khá đơn giản. Bạn chỉ cần ngồi và tập trung vào một điều duy nhất trong môi trường xung quanh mình.

Hầu hết mọi người chọn hơi thở của mình. Họ hít vào, thở ra và tập trung vào quá trình đó. Những suy nghĩ vẩn vơ xuất hiện là chuyện hết sức bình thường. Mục đích của thiền định không phải là loại bỏ mọi hoạt động trí não, mà là quan sát các hoạt động đó trong thời điểm hiện tại.

2. Không làm nhiều việc một lúc

Trái với những gì chúng ta vẫn nghĩ, làm nhiều việc cùng lúc hiếm khi mang lại hiệu quả như mong đợi, đặc biệt là khi phải làm những công việc đòi hỏi phải đầu tư tâm trí. Không chỉ thế, làm nhiều việc cùng lúc còn có hại cho não bộ. Mỗi khi bạn chuyển từ việc này sang việc khác, khả năng nhận thức của bạn sẽ chùng xuống một lúc và tạo ra những căng thẳng không đáng có.

Làm một việc duy nhất với sự tập trung cao độ giúp bạn loại bỏ những tác động tiêu cực này. Ngoài ra nó còn mang lại sự hiệu quả và giúp ta dần lấy lại khả năng tập trung. Trên thực tế, lợi ích của chuyên tâm mỗi lúc làm một việc cũng tương tự như ngồi thiền. Bạn càng rèn luyện thì càng thành thạo hơn và càng có khả năng hướng sự tập trung của bạn vào những gì mình muốn.

3. Gạt bỏ lề thói cũ

Liên tục kiểm tra điện thoại xem có gì mới và lướt web vẩn vơ có vẻ vô hại, nhưng chúng lại dẫn đến những hậu quả khó lường.

Mỗi khi bạn cầm điện thoại lên để vào Facebook hoặc Gmail, và mỗi lần chủ tâm chỉ ngồi giải khuây nghe nhạc 10 phút biến thành một tiếng liền lướt web, bộ não của bạn lại tạo ra một vòng lặp thói quen, củng cố cho những hành vi đó.

Tất nhiên các thiết bị điện tử rất quan trọng đối với cuộc sống hiện đại, nhưng để chúng mang lại lợi ích cho cuộc sống, bạn phải đặt ra những ranh giới.

Hãy lấy lại sự tập trung ngay từ hôm nay

Nhà tâm lý học huyền thoại Mihaly Csikszentmihalyi đã từng nói: “Khả năng kiểm soát ý thức sẽ quyết định chất lượng cuộc sống”.

Sự tập trung sẽ khiến bạn hạnh phúc hơn vì giúp bạn nhận ra những điều nhỏ bé dễ dàng bị quên lãng trong cuộc sống hàng ngày đầy bận rộn.

Sự tập trung cho phép bạn vượt qua các giới hạn vì nó cổ vũ bạn sử dụng thời gian mình có tốt hơn.

Sự tập trung có thể dẫn bạn đến một cuộc sống viên mãn bởi lúc đó bạn chuyên tâm vào những điều thực sự quan trọng với bạn, chứ không phải là những thứ cuốn bạn đi trong vòng xoáy của cuộc sống.

Mặc dù thế giới ngày nay đang tìm mọi cách để đánh cắp sự tập trung của chúng ta, nhưng với ý thức và sự tích cực rèn luyện cùng với những thói quen đúng đắn, chúng ta có thể chiến đấu lại và giành quyền kiểm soát tâm trí của mình.

Nếu bạn bảo vệ và vun đắp cho sự tập trung, gần như không gì có thể ngăn cản bạn có được cuộc sống mà mình muốn, vì đó là khởi nguồn của mọi thứ.