Doanh nghiệp luôn họat động trong môi trường có nhiều nhân tố có thể tác động. Đặc điểm của các tác nhân là chúng: (1) Diễn ra liên tục; (2) Thường phức tạp; (3) Chưa từng được thử nghiệm trong một số điều kiện cụ thể.
1. Hai yếu tố giúp thích nghi:
Cơ cấu tổ chức: những nhà quản lý thành công luôn đảm bảo cho nhân viên mình có khả năng để ứng phó với những thay đổi, bằng cách cung cấp thông tin, kỹ năng và kiến thức cần thiết cho nhân viên.
Bầu không khí làm việc: một bầu không khí thân thiện, cởi mở, chia sẻ, hỗ trợ và tin cậy nhau sẽ góp phần rất lớn giúp việc thực hiện các thay đổi dễ dàng.
2. Những phản ứng khi gặp thay đổi:
Những hậu quả có thể xảy ra: tin đồn về sự thayđổi bị lan truyền trước khi lãnh đạo quyết định chính thức; thông tin về kế hoạch thay đổi bị rỏ rỉ; tin đồn lệch lạc, theo hướng tiêu cực. Những điều cần lưu ý: không nên công bố điều gì cho mọi người nếu không thể nói rơ từ đầu; hoạch định kỹ mọi thay đổi và chuẩn bị kỹ để đưa ra những thông tin hiệu quả nhất.
Những khía cạnh tích cực từ sự thayđổi: mang lại những hứng thú mới; mở ra những triển vọng phát triển nghề nghiệp; mang đến một góc nhìn mới mẻ cho công việc; tạo ra cơ hội tiếp thu những kỹ năng mới, là những thử thách. Tóm lại, công việc sẽ có ý nghĩa hơn cho những ai tập nhìn nhận những khía cạnh tích cực của sự thay đổi.
3. Quản lý sự thay đổi:
Vai trò của lãnh đạo nhóm: đề xướng sự thay đổi; nhận biết những thay đổi tiềm năng; tính toán chi phí để thực hiện sự thay đổi; xác định mức độ khả thi; cung cấp thông tin phản hồi; hoạch định kế hoạch triển khai công việc cho nhân viên; tìm cách tốt nhất cập nhật thông tin đầy đủ, kịp thời cho mọi thành viên của nhóm; truyền đạt ý tưởng thuyết phục cho nhóm về sự thay đổi; trao quyền hạn cho nhóm để ứng phó với thay đổi; xây dựng tinh thần làm chủ cho cả nhóm đối với sự thay đổi; tổ chức hậu cần; đảm bảo các công việc khác diễn thaybình thường.
Xác lập những mục tiêu thayđổi: lý do phải thay đổi?; nhằm giải quyết vấn đề gì?; mục tiêu của lãnh đạo đặt ra ban đầu?; điều chỉnh những mục tiêu trên như thế nào cho phù hợp với điều kiện thực tế?; các bộ phận, cá nhân nào có liên quan?; có những ràng buộc nào không?; thời gian dự tính là bao lâu?; những ai và nguồn lực nào có thể hỗ trợ khi lên kế hoạch?; công việc thường lệ sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?
Những vấn đề cần cân nhắc: những thay đổi trong cách làm việc của bạn và của cả nhóm; các nhu cầu về huấn luyện, đào tạo; những thay đổi trong cách trao đổi thông tin; lựa chọn cơ cấu nhân sự mới; sức ảnh hưởng đến từng cá nhân; sức ảnh hưởng đến từng nhóm; các công bố thông tin thay đổi; những lực cản gì; chi phí và thời gian.
———————————————————————————————–
Ai cũng muốn bảo vệ quyền lợi của mình, ai cũng muốn làm theo cách của mình, ai cũng cho là mình đúng. Trước nhà quản lý, nhân viên thể hiện sự đồng tình nhưng sau lưng họ ngầm tìm cách phản kháng, trì hoãn.
Thay đổi có thể bắt đầu rất nhanh nhưng cũng có thể nhanh chóng biến mất. Vấn đề không hẳn nằm ở tiền hay nguồn lực đầu tư cho sự thay đổi đó mà nằm ngay trong đầu những người thực hiện thay đổi. Nói cách khác, nằm ở kỹ năng hạn chế của nhà quản lý trong việc thực hiện thay đổi.
Theo một khảo sát nhanh của Unicom tiến hành đầu năm 2005, 95% nhà quản lý Việt Nam cho rằng nên tiếp tục tiến hành thay đổi trong doanh nghiệp cho dù hoạt động kinh doanh vẫn đang tiến triển tốt. Điều đó đồng nghĩa với việc doanh nghiệp luôn sẵn sàng thay đổi nếu như thay đổi đó là tích cực. Họ sẵn sàng đầu tư tiền bạc, thời gian, công sức và nguồn lực cần thiết để thực hiện ý đồ của mình.
Mặc dầu vậy, kết quả thu được nhiều khi không mấy khả quan. Nhà quản lý tìm cách đổ tại các nguyên nhân khách quan từ khách hàng, thị trường, văn hoá doanh nghiệp…, thậm chí từ bất cập của xã hội. Thất bại này kéo theo thất bại khác, hết lý do này sẽ đến lý do khác.
Quyết định thay đổi được triển khai, nhân viên trong công ty bắt đầu quan sát hoài nghi. Không biết rồi sẽ như thế nào đây. Một vài sự cố nảy sinh khiến những hoài nghi chuyển thành suy nghĩ tiêu cực.
Quá trình thay đổi tiếp tục động chạm tới quyền lợi của một số người khiến các suy nghĩ tiêu cực dần chuyển thành phản kháng mang tính chất bảo vệ. Cường độ phản kháng mạnh dần lên chuyển thành những phản kháng chủ động khiến nhà quản lý vỡ mộng và trì hoãn quyết định thay đổi.
Kịch bản của vòng tròn thất bại đó đã trở thành quen thuộc trong kinh nghiệm của nhà quản lý. Để giải quyết được khó khăn này, có nhiều kỹ năng quản lý chuyên nghiệp có thể được ứng dụng.
Thay đổi là cấp thiết
Một trong những kỹ thuật để giúp nhà quản lý thực hiện việc này là biến thay đổi đang thực hiện thành ưu tiên số 1 của những người tham gia vào sự thay đổi đó.
Điều đó có nghĩa là nhà quản lý buộc phải tìm những biện pháp gia tăng tính cấp thiết và quan trọng phải thực hiện thay đổi. Từ việc đưa ra những bằng chứng cụ thể đến dùng ảnh hưởng cá nhân tới những người còn hoài nghi.
Tạo động lực thực hiện
Ai cũng vì quyền lợi của mình và để họ thực sự nỗ lực, nhà quản lý phải đưa ra được lợi ích thuyết phục đối với những người cùng tham gia. Lợi ích ở đây phải theo cách nhìn của nhân viên chứ không chỉ đơn thuần theo cách nhìn của nhà quản lý. Lợi ích có thể bằng tiền hay nhiều khi không phải bằng tiền, nó giúp tạo động lực cho những người thực hiện thay đổi.
Tạo bước khởi đầu
Một thay đổi sẽ không bao giờ bắt đầu nếu nó không có điểm khởi đầu. Bên cạnh thiết lập lộ trình cho sự thay đổi là việc gỡ bỏ những rào cản để bắt đầu tiến hành thay đổi. Rào cản có thể là những thế lực trong công ty, những chế độ chính sách, qui định trói buộc… Bên cạnh đó, cần cân nhắc tới việc kích hoạt các phong trào, chương trình thi đua nhằm hỗ trợ triển khai.
Thành công ngắn hạn
Nhân viên cũng như doanh nghiệp cần có niềm tin rằng mình đang đi đúng hướng, làm những việc có ích. Thực tế này đòi hỏi nhà quản lý phải chỉ ra được những thành công ngắn hạn ban đầu để tạo niềm tin cho cả hệ thống. Nếu thành công đến quá muộn, sẽ có thể khiến nảy sinh tư tưởng chán nản bỏ cuộc. Bên cạnh đó là sự làm gương của chính các cấp quản lý trong quá trình thực hiện thay đổi.
Củng cố sự thay đổi
“Đầu voi đuôi chuột” là một trong những lỗi cơ bản các nhà quản lý thường mắc phải. Thực tế này đòi hỏi nhà quản lý phải luôn sát sao củng cố cho các thay đổi đã thực hiện. Luôn tìm cơ hội tăng tính cấp thiết và quan trọng cho những thay đổi đang thực hiện, sử dụng hiệu quả hệ thống khen thưởng, kỷ luật và kiên trì theo đuổi mục tiêu.
Tạo thay đổi bám rễ
Không chỉ dừng ở việc củng cố, nhà quản lý doanh nghiệp cần phải xây dựng các biện pháp giúp thay đổi bám rễ. Đánh giá và cải thiện các thay đổi cho phù hợp với thực tế sản xuất kinh doanh. Sử dụng các qui trình đề bạt để đưa những người cải tổ vào vị trí có tác động lớn hơn trong tổ chức…
TBKTSG